Lễ cúng cô hồn: Nghi thức truyền thống của người Việt

Cúng cô hồn là một nghi lễ thờ cúng truyền thống trong văn hóa dân gian Việt Nam, với ý nghĩa an ủi linh hồn của những người đã khuất và đưa họ vào cõi vĩnh hằng. Tìm hiểu thêm về lễ cúng cô hồn và ý nghĩa của nó tại đây.

Lễ cúng cô hồn là gì ?

Lễ cúng cô hồn là một trong những nghi lễ thờ cúng của người Việt Nam, được tổ chức để cầu siêu cho các linh hồn chết oan, sống lang thang không nơi để nương tựa. Đây là một nghi thức có từ rất lâu đời và gắn liền với nền văn hóa thờ cúng của người Việt.

Theo tín ngưỡng của người Việt Nam và Đông Nam Á, con người được xem là bao gồm hai phần: phần xác và phần hồn.

Khi còn sống, phần xác và phần hồn hòa hợp, nhưng khi chết đi, phần hồn sẽ rời khỏi phần xác. Phần xác sẽ bị phân hủy, còn phần hồn vẫn tồn tại và sẽ tiếp tục đời sau.

Có những linh hồn đã được đầu thai sang kiếp khác, nhưng cũng có những linh hồn bị lưu đày ở trần gian và chịu đựng nhiều khổ đau, có thể trở thành quỷ đói và quấy rầy người sống.

Lễ cúng cô hồn được tổ chức nhằm cầu siêu cho các linh hồn này, để giúp họ được giảm bớt nghiệp lực và chuyển hướng sang kiếp sau tốt đẹp hơn.

Lễ cúng cô hồn là một nghi thức thờ cúng của người Việt, có ý nghĩa đặc biệt là an ủi các linh hồn khốn khổ của những người đã chết oan, sống lang thang trên thế gian mà không có nơi để nương tựa và không ai để thờ phụng.

Nhờ lễ cúng, các linh hồn được hưởng hương hoa, đồ thờ cúng từ gia đình và người thân khi còn sống trên đời.

Ngoài ra, lễ cúng còn có ý nghĩa khác là xua đuổi những vận hạn, đẩy xa những điều xui xẻo, mang lại sự bình an cho bản thân và gia đình gia chủ.

Đây được xem là cách để trừ tà, tạo sự hài hòa giữa linh và thể, giữ vững truyền thống tôn giáo, văn hóa và tình cảm đối với người đã khuất của người Việt Nam.

Cách cúng cô hồn hàng tháng

Cúng cô hồn giờ nào đúng nhất ?

Khác với cách cúng rằm tháng 7, cúng cô hồn hàng tháng sẽ diễn ra vào mùng 2 và mùng 16 âm lịch, và thời gian tốt nhất để thực hiện là vào khoảng thời gian từ 17 giờ đến 19 giờ chiều tối.

Lúc này là hạ dương, ánh sáng mặt trời buông xuống yếu, âm thịnh, dương suy, khiến cho cô hồn và dã quỷ có thể hoạt động khắp nơi.

Vì vậy, bày mâm cúng vào khoảng thời gian này sẽ giúp các vong linh lang thang, phiêu bạt dễ dàng hưởng dụng đồ cúng mà không làm phiền đến chúng ta.

Lễ vật cúng cô hồn mùng 2 và 16 Âm lịch

Việc bày mâm cúng trong lễ cúng cô hồn hàng tháng phụ thuộc vào từng gia đình và hoàn cảnh khác nhau, vì thế sẽ có những kiểu bày mâm khác nhau, tuy nhiên, cần tuân thủ một số quy tắc sau:

• Lư hương luôn được đặt ở trung tâm và làm tâm, đèn nến được đặt bên cạnh lư hương.

• Dĩa muối gạo là bắt buộc, sẽ được đặt song song với đèn nến và lư hương.

• Đặt 3 ly rượu và 3 ly nước phía sau hoặc phía trước lư hương. Vị trí đặt sẽ tuỳ vào diện tích của mâm cúng, có thể đặt tùy ý.

• Vật tế bao gồm 12 chén cháo, chè, cơm, mì gói, bánh kẹo và trái cây được đặt phía sau lư hương. Cần bài trí sao cho gọn gàng và chỉnh tề. Mặc dù nhiều nơi tuân thủ theo quy tắc Đông Tây, tuy nhiên, khi cúng cô hồn hàng tháng, không có bất kỳ quy tắc nào về bài trí đồ cúng, miễn là đầy đủ để không bị quở trách.

• Sấp vàng mã cùng với giấy tiền âm phủ sẽ được đặt bên cạnh dĩa muối gạo.

Mua ngay những vật phẩm thờ tự bạn còn thiếu tại đây

Hiện nay, ngoài việc tự chuẩn bị đồ cúng, bạn cũng có thể mua bộ cúng cô hồn đã chuẩn bị sẵn.

Bộ cúng này được bán vào ngày mùng 2 và mùng 16, và dễ dàng mua được ở các quán hàng rong hoặc chợ. Khi cúng, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Gia chủ nên mặc áo chỉnh tề, đồ cúng nên là đồ chay để tránh đồ mặn. Tránh để trẻ em, phụ nữ mang thai và người già ở gần vì họ có khí huyết suy tổn, thần hồn yếu ớt, dễ bị âm hồn trêu chọc, quấy rầy.

• Sau khi nhang tàn, trước khi thu dọn đồ cúng, cần đợi đến khi vàng mã cháy hết và sau đó rải muối gạo 4 phương 8 hướng. Việc rải muối gạo sau khi nhang tàn giúp đuổi những cô hồn đã được cúng rồi nhưng chưa chịu đi, tránh chúng xâm nhập vào nhà và gây phiền hà. Vàng mã phải cháy sạch thì mới làm vong linh an lòng.

• Không nên ăn đồ cúng, nếu có ai muốn lấy thì nên cho hoặc đem bố thí.

Cúng cô hồn vào ngày nào chuẩn nhất ?

Theo tín ngưỡng của người Việt, con người được coi là bao gồm phần xác và phần hồn.

Khi chết, phần xác sẽ trở về tro bụi, chỉ phần hồn mới còn tồn tại và đi đến đâu còn tùy thuộc vào nghiệp tốt hoặc nghiệp ác mà họ đã tạo ra trong đời sống.

Nếu trong đời sống, một người có nhiều hành động tốt, họ sẽ được đầu thai kiếp khác sớm.

Tuy nhiên, nếu họ sống một cuộc đời ít đức hạnh, tạo ra nhiều nghiệp ác thì họ sẽ không thể giải thoát linh hồn và vẫn tiếp tục sống ở trần gian.

Ngay cả khi họ đã chết, nếu không được cúng bái đàng hoàng thì họ sẽ trở thành “cô hồn” và vất vưởng mãi mãi.

Người xưa tin rằng từ ngày 15 tháng 7 Âm lịch là giới hạn của kỳ “mở cửa” Quỷ Môn Quan, sau đó người cõi âm sẽ không thể nhận được các nghi thức cúng bái nữa. Vì vậy, người ta thường cúng cô hồn từ ngày 2 tháng 7 Âm lịch.

Theo Tiến sĩ Vũ Thế Khanh – Tổng Giám đốc của Liên hiệp Khoa học Công nghệ Tin học Ứng dụng (UIA), người ta nên cúng cô hồn từ ngày mùng 2 đến trước 12h trưa ngày 15 tháng 7 Âm lịch.

Tuy nhiên, trước khi thực hiện lễ cúng cô hồn, người ta cần phải thực hiện lễ cúng Phật, cúng thần linh và cúng gia tiên trước đó.

Sự khác nhau giữa cúng cô hồn hàng tháng và cúng cô hồn tháng 7

Hiện nay, bạn có thể tổ chức lễ cúng cô hồn bằng cách tự bày mâm cúng hoặc mua bộ cúng cô hồn làm sẵn.

Bộ cúng cô hồn này thường được bán vào ngày mùng 2 và mùng 16, và có thể dễ dàng tìm thấy ở các quán hàng rong hoặc trong chợ.

Khi cúng cô hồn, gia chủ nên mặc áo chỉnh tề và sử dụng đồ cúng là đồ chay để tránh đồ mặn.

Nên tránh để trẻ con, phụ nữ mang thai và người già ở gần vì có thể gây hại đến sức khỏe và dễ bị ảnh hưởng bởi các linh hồn bất an.

Sau khi cúng, tuyệt đối không nên ăn đồ cúng.

Nên chờ đến khi nhang tàn, sau đó rải muối gạo 4 phương 8 hướng và đốt vàng mã phải cháy hết để đuổi những cô hồn đã dùng lễ rồi chưa chịu đi. Nếu không làm được điều này, cô hồn có thể lẻn vào nhà gây sự, quấy rầy.

Lễ cúng cô hồn hàng tháng và lễ cúng cô hồn trong tháng 7 đều có mục đích là tỏ lòng xót thương, từ bi hỉ ái đối với những linh hồn chết oan uổng, bơ vơ, còn lang thang hoặc đang chịu nghiệp phải hóa thành ma quỷ đói khát.

Tuy nhiên, quy mô của lễ cúng cô hồn trong tháng 7 sẽ lớn hơn do đây được coi là thời gian âm dương hỗn loạn, Quỷ môn được mở, ma quỷ từ Địa Phủ thoát ra nhiều. Nếu không tổ chức lễ cúng cô hồn đủ lớn, có thể khó đuổi chúng đi và tránh chúng quấy rầy.

Lễ cúng cô hồn hàng tháng là dành cho những vong linh không được siêu thoát hoặc còn vướng bận, lang thang và không có ai thờ cúng. Chúng phải chịu mọi lạnh lẽo ở trần gian, không thể trốn thoát khỏi quỷ sai và không thể về được Âm phủ.